Σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη έχει βρεθεί σημαντική συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων(UPF, ultraprocessed food) και πρόωρου θανάτου από όλες τις αιτίες θνησιμότητας.
Η σχέση δόσης – απόκρισης είναι γραμμική, καθώς όσο αυξάνεται η κατανάλωση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων αυξάνεται και ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου. Η αύξηση της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων κατά 10% στη διατροφή ενός ατόμου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 3%.
Τα ευρήματα αυτής της μελέτης καταδεικνύουν ότι πολλοί από αυτούς τους θανάτους θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν μειωνόταν η κατανάλωση των UPF.
Τι είναι όμως τα UPF;
Τα UPF είναι τρόφιμα που έχουν υποστεί εκτεταμένη επεξεργασία σε βιομηχανικό επίπεδο και συχνά περιέχουν πρόσθετα όπως τεχνητά χρώματα, αρωματικές ουσίες, συντηρητικά, γλυκαντικά και ενισχυτικά γεύσης. Συνήθως είναι προϊόντα που απέχουν σημαντικά από την αρχική φυσική μορφή των συστατικών τους.
Τέτοια τρόφιμα είναι για παράδειγμα
- Σνακ όπως πατατάκια και μπισκότα.
- Αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά.
- Επεξεργασμένα κρέατα όπως λουκάνικα και μπέικον.
- Έτοιμα γεύματα και στιγμιαίες σούπες.
Επιπτώσεις στη διατροφή και την υγεία:
Συχνά είναι πλούσια σε ζάχαρη, κορεσμένα λιπαρά και αλάτι, αλλά φτωχά σε θρεπτικά συστατικά
Συχνά στερούνται βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ινών που είναι απαραίτητα για την υγεία.
Η κατανάλωσή τους έχει συνδεθεί με την παχυσαρκία, τον διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις και άλλα προβλήματα υγείας.
Η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων αυξάνεται συνεχώς παγκοσμίως, ιδιαίτερα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, η κατανάλωση παραμένει υψηλή και σχετικά σταθερή για πάνω από μια δεκαετία. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν σημαντικό μέρος της διατροφής σε πολλές χώρες, αντικαθιστώντας παραδοσιακά γεύματα που βασίζονται σε φρέσκα και ελάχιστα επεξεργασμένα συστατικά.
Η κατανάλωσή τους αυξάνει τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκία και ορισμένους τύπους καρκίνου. Επιπλέον, η υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά, καθώς και η παρουσία πρόσθετων όπως τεχνητά αρώματα και χρωστικές, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συνολική υγεία.
Η αντικατάσταση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων με φρέσκα και ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να μειώσει σημαντικά αυτούς τους κινδύνους.